Soğuk Esintili Fikirler Yazılar

Kamera Çeşitleri Nelerdir? Bilimsel Merakla Görüntünün Anatomisi Bir anı dondurmak… Kulağa büyü gibi geliyor, değil mi? Oysa bu büyünün ardında saf fizik, optik bilimi ve mühendislik var. Bugün kullandığımız kameralar; ışığın doğasını, lenslerin geometrisini ve sensörlerin kimyasını ustalıkla birleştiren sistemler. Peki bu sistemlerin çeşitleri nelerdir, nasıl çalışırlar ve hangi bilimsel prensiplere dayanır? Gelin, fotoğrafçılığın kalbine birlikte dalalım. Işığın Dansı: Kameraların Bilimsel Temeli Kamera aslında basit bir ilkeye dayanır: Işığın bir noktadan geçerken ters dönmesi. Bu fikir ilk kez 11. yüzyılda İbn-i Heysem tarafından “kamera obscura” yani karanlık oda deneyleriyle açıklanmıştır. Günümüzdeki her kamera, bu basit modelin gelişmiş bir versiyonudur. Işık…

Polis Latince Ne Demek? Kavramın Tarihsel Kökeni ve Anlamın Dönüşümü “Polis” kelimesi, kökeni itibarıyla Latince bir kelime değildir; ancak Latinceye Yunancadan geçmiş bir terimdir. Antik Yunanca’daki “πόλις” (polis) sözcüğü, “şehir”, “devlet” ya da “şehir-devleti” anlamına gelir. Bu kelime, daha sonra Roma döneminde Latinceye “polis” şeklinde geçerek, “kent” ve “yönetim alanı” anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Bugün “polis” kelimesinin hem şehir hem de düzen kavramlarıyla kurduğu ilişki, modern toplumsal yapının dilsel temellerine kadar uzanır. Yunanca Köken: Şehrin Ötesinde Bir Anlam Antik Yunan dünyasında polis, yalnızca bir yerleşim yeri değil, aynı zamanda bir yaşam biçimi ve siyasal düzen demekti. Yunan şehir-devletleri olan Atina, Sparta…

Petröz Kemik Nerede? Kültürlerin Derin Katmanlarına Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak, dünyanın dört bir yanında insanın kendi bedenine ve kemiklerine yüklediği anlamlara tanıklık etmek, hem tarihsel hem de kültürel açıdan büyüleyici bir deneyimdir. Petröz kemik sorusu, yalnızca bir anatomik konumun değil; aynı zamanda kültürel bir sembolizmin ve toplumsal anlam inşasının da izini sürmemizi sağlar. Bu yazı, insan bedeninin sadece biyolojik değil, aynı zamanda ritüel, kimlik ve inanç alanlarında nasıl yeniden anlam kazandığını antropolojik bir bakışla inceler. 1. Petröz Kemik Nedir ve Nerede Bulunur? Anatomik olarak petröz kemik (os petrosum), kafatasının iç kısmında, temporal kemiğin (şakak kemiği) bir parçası olarak…

Dilsiz Uşak Neden Kullanılır? Nesnelerle İlişkimizin Toplumsal Yansımaları Bazı eşyalar vardır ki, onları yalnızca işlevleriyle açıklamak mümkün değildir. Dilsiz uşak da onlardan biridir. İlk bakışta sadece kıyafetlerimizi asmaya yarayan basit bir mobilya gibi görünür; ancak derinlemesine baktığımızda, toplumsal rollerimizi, değer yargılarımızı ve hatta ev içi emeğe bakış açımızı yansıtan güçlü bir simgeye dönüşür. “Dilsiz uşak neden kullanılır?” sorusu, aslında yalnızca pratik bir ihtiyaçla ilgili değil; aynı zamanda tarihsel, kültürel ve sosyal bağlamda sorgulanması gereken bir meseledir. Dilsiz Uşak: Bir Eşyadan Daha Fazlası Tarihten Günümüze Sessiz Bir Hizmetkâr Dilsiz uşak, adını işlevinden alır: konuşmadan hizmet eden, sahibinin kıyafetlerini düzenli tutan, sabah…

Göz Bebeği Ayrı mı Yazılır Birleşik mi? Görmenin Felsefesi Üzerine Bir Düşünme Denemesi Bir filozof için dil, yalnızca iletişim aracı değil; varlığın yansımasıdır. “Göz bebeği” kelimesi, bu anlamda sıradan bir dilbilgisi sorusundan çok daha fazlasını taşır. Çünkü burada mesele sadece yazım değil, “görmenin özünü” anlamaktır. Göz, bilginin kapısıdır; “bebeği” ise o kapının içindeki en saf merkezdir — hem biyolojik hem de metafizik anlamda. Bu yazıda, “Göz bebeği ayrı mı yazılır birleşik mi?” sorusunu dilin sınırlarını aşarak, etik, epistemolojik (bilgi felsefesi) ve ontolojik (varlık felsefesi) perspektiflerden inceleyeceğiz. Çünkü her yazım tercihi, aslında bir düşünme biçimini de ifade eder. — Göz Bebeği:…

3151 Rejim Nedir? Küresel ve Yerel Dinamiklerle Şekillenen Bir Düzenin Anatomisi Farklı bakış açılarını keşfetmeyi seven biri olarak, bazı kavramların yüzeyde teknik gibi görünmesine rağmen aslında çok daha derin anlamlar taşıdığını düşünüyorum. “3151 rejim” de bunlardan biri. İlk duyulduğunda kulağa sadece bir düzenleme kodu, bir idari terim veya bir yasal sınıflandırma gibi gelebilir. Ancak bu kavram, hem uluslararası ticaret sistemlerinin hem de yerel üretim ve tüketim dinamiklerinin merkezinde yer alan önemli bir yapıyı temsil eder. Gelin birlikte, 3151 rejiminin ne olduğunu, dünyada ve Türkiye’de nasıl işlediğini ve toplumlar için ne anlama geldiğini adım adım inceleyelim. 3151 Rejim Nedir? Temel Tanım…

Grafit Nedir Ne İşe Yarar? Madde, Bilgi ve Değer Üzerine Felsefi Bir Yolculuk Bir filozof olarak dünyayı anlamaya çalışırken, çoğu zaman en sıradan görünen şeylerin bile derin anlamlar taşıdığını fark ederiz. Grafit — bir kurşun kalemin içinde, bir çizimin başlangıcında ya da bir endüstriyel makinenin dişlileri arasında — yalnızca fiziksel bir madde değil, aynı zamanda insanlığın bilgiyle kurduğu ilişkiyi temsil eden bir simgedir. Çünkü grafit, yazının, düşüncenin ve yaratıcılığın görünür hale geldiği araçlardan biridir. Bu yazıda, “Grafit nedir, ne işe yarar?” sorusunu yalnızca kimyasal bir tanım olarak değil, aynı zamanda etik, epistemolojik ve ontolojik bir mesele olarak ele alacağız. Grafit:…

Etik Göreceli mi? İnsan Davranışlarına Psikolojik Bir Bakış Bir psikolog olarak, danışanlarımın “doğru olan nedir?” sorusunu sorduğu anlarda her defasında zihnimde aynı düşünce yankılanır: “Etik gerçekten evrensel midir, yoksa bireysel algılarımızın bir ürünü müdür?” Bu soru yalnızca felsefi değil, aynı zamanda psikolojinin derin sularında dolaşan bir bilmecedir. Çünkü her insanın “iyi” ve “kötü” tanımı, zihinsel süreçleri, duygusal deneyimleri ve toplumsal çevresiyle şekillenir. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Etik Yargıların İnşası Bilişsel psikolojiye göre insan zihni, dünyayı anlamlandırmak için sürekli kategoriler ve şemalar oluşturur. Bir bireyin “etik” olarak tanımladığı davranış, bu bilişsel şemaların bir sonucudur. Algı, öğrenme ve karar verme süreçleri etik yargıların…

Candida Tehlikeli midir? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Hayatta bazı konular vardır ki ilk duyduğumuzda önemsiz gibi gelir ama derine indikçe karşımıza bambaşka katmanlar çıkar. Candida da işte böyle bir konu. Kimi için sadece geçici bir mantar enfeksiyonu, kimi içinse bağışıklık sistemini tehdit eden ciddi bir sağlık problemi… Gelin şimdi bu soruya, yani “Candida tehlikeli midir?” sorusuna hem bireysel hem toplumsal, hem de küresel gözlüklerle birlikte bakalım. Çünkü cevap sandığımızdan daha çok boyutlu. Kısa cevap: Çoğu durumda Candida, bağışıklığı sağlam bireylerde yüzeysel ve kolay tedavi edilebilen enfeksiyonlara yol açar. Ancak bağışıklık sistemi zayıf kişilerde, özellikle de kronik hastalığı…

Ahşap Görünümlü Seramik: Kelimelerin, Dokuların ve Zamanın Kesişimi Bir kelime bazen bir dokuya dönüşür; bir doku bazen bir hatıraya… Ahşap görünümlü seramik tam da bu dönüşümün somut hâlidir. Edebiyatın gücüyle biçimlenen anlamlar gibi, bu malzeme de doğanın dilini taklit etmez, yeniden yazar. Tıpkı bir yazarın karakterlerini kendi evreninde yeniden doğurması gibi, seramik de ahşabın hikâyesini yeni bir yüzeyde, yeni bir zamansallıkta anlatır. Ahşabın Hikâyesi: Zamanın İzlerini Taşımak Ahşap, edebiyatta sıklıkla geçicilik ve anı temalarıyla birlikte anılır. Virginia Woolf’un “Dalgalar”ında, dalgaların sahili yavaşça aşındırdığı gibi, ahşap da zamanı içinde taşır. Her çizik, her damar bir cümledir; rüzgârın, yağmurun ve insan elinin…